Το Δημοτικό Διαμέρισμα Γοργοποτάμου του ΔΗΜΟΥ ΛΑΜΙΑΣ αποτελείται από δυο οικισμούς. Ο Ανατολικός, που είναι και ο παλαιότερος, ήταν η Έδρα της Κοινότητας και ονομάζεται Αλεπόσπιτα και ο Δυτικός που βρίσκεται κάτω απ' την Ιστορική Γέφυρα και γύρω από το ποτάμι του Γοργοποτάμου. Ο Δυτικός συνοικισμός δημιουργήθηκε αργότερα στην γεωγραφική περιοχή της κοινότητας Αλεποσπίτων από κατοίκους κυρίως των γύρω ορεινών χωριών και η ονομασία του ήταν Γοργοπόταμος. Και οι δυο οικισμοί αποτελούσαν μια ενιαία κοινότητα, την κοινότητα Αλεποσπίτων που αργότερα μετονομάσθηκε σε Κοινότητα Γοργοποτάμου. Η ονομασία « Γοργοπόταμος » οφείλεται στον ομώνυμο ποταμό που κυλάει δίπλα στο χωριό και καταλήγει στον Σπερχειό ποταμό.
Το έτος 1999 με βάση το Νόμο 2539/97 (Πρόγραμμα Καποδίστριας) ο Γοργοπόταμος μαζί με άλλα δέκα Δημοτικά Διαμερίσματα (Βαρδάτες, Δαμάστα, Δέλφινο, Δυο Βουνά, Ελευθεροχώρι, Ηράκλεια, Κουμαρίτσι, Μοσχοχώρι, Νέο Κρικέλο & Οίτη στο οποίο ανήκε και το χωριό του Σκαμνού), ήταν Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Γοργοποτάμου με έδρα το Δ.Δ Μοσχοχωρίου. Από το 2011 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Ν 3852 (ΦΕΚ 87/ τ.Α' /2010) - Πρόγραμμα Καλλικράτης - ο Γοργοπόταμος αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα της Δημοτικής Ενότητας Γοργοποτάμου του Δήμου Λαμίας.
Οι κάτοικοι του επί το πλείστον ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία, τον τουρισμό και την παρασκευή παραδοσιακών προϊόντων.
Το χωριό φημίζεται για τις πίτες , την παραδοσιακή μπομπότα από αλεύρι καλαμποκιού, τα κεράσια, τις ελιές και για τις πολλές και καλές ταβέρνες του, που αποτελούν πόλο έλξης για όλους τους κατοίκους της Φθιώτιδας.
Ιστορική Αναδρομή από την Τουρκοκρατία έως Σήμερα
Τα Αλεπόσπιτα ή Αλπόσπιτα ή Αλπόσπητα μαζί με άλλα χωρία της επαρχίας Ζητουνίου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν ένα από τα Τσιφλίκια του Τεφίκ Μπέι υιού του Χαλήλ Μπέη. Ο Τεφίκ Μπείς κατείχε τα χωριά : Κομποτάδες, Φρατζή, Αλεπόσπιτα, Βαρδάτες Δέλφινο, Αμυαλός, Χαϊν - Γαδρίκι , Δαμάστα, Νεβρόπολη, Λιμογάρδι, Άγναντα, Ταράτσα, Μακρολείβαδο, τα 2/3 της Αγίας Μαρίνας, και το 1/3 της Αλαμάνας και τα 2/3 του Ιμήρμπεη (Ανθήλη)(1**) . Στην απογραφή του 1686 φαίνεται ο πληθυσμός των Αλεποσπίτων ανέρχονταν στους 207 κατοίκους (10*).
Η απελευθέρωση της επαρχίας Ζητουνίου συντελέστηκε επίσημα στις 28 Μαρτίου 1833. Κατά την απελευθέρωση της τα περισσότερα τσιφλίκια πουλήθηκαν σε Έλληνες Τσιφλικάδες . Τα Αλεπόσπιτα ήταν Τσιφλίκι του Ι. Γραψίδη. (1***) Σύμφωνα δε με μαρτυρία καταγεγραμμένη στο "Εντεύθεν του Σπερχειού Οθωμανικά Κτήματα" από τον Τεφίκ Μπέη πουλήθηκαν και αγοράστηκαν το 1838 από τους Σ.Σ.Σκούφο και Τσάλλη έναντι 22.857 γροσιών. Άλλοι τσιφλικάδες της περιοχής αναφέρονται από τους κατοίκους οι Γκρίζας, Καρκαβέλης και Κόρακας.
Κατά τον σχηματισμό των Δήμων του Ελληνικού κράτους, τα Αλεπόσπιτα αποτελούν χωριό του Δήμου Δρυόπων σύμφωνα με το ΦΕΚ 80/28-10-1836. Η έδρα του Δήμου ήταν το Κομποτάκι (Κομποτάδες) και είχε χωριά : Κομποτάκι, Αλεπόσπιτα, Βαρδάται, Δυο Βουνά, Δέλφινον, Φραντζί (2*).
Ο Δήμος αυτός το 1840 (παρότι δεν έχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ) μετά από Βασιλικό διάταγμα της 7/11/1840 ή 9/12/1840 περί ενώσεως Δήμων ΤΕΩΝ, ΔΟΔΟΥΝΤΙΩΝ & ΔΡΥΟΠΩΝ διαλύεται και δημιουργείται ο Δήμος Ηρακλεωτών.
Ο Δήμος Ηρακλειωτών περιλάμβανε τα χωριά : Μοσχοχώρι - Αλπόσπιτα -Βαρδάτες - Γαρδικάκι - Δαμάστα - Μονή Δαμάστας - Δέλφινο - Δρακοσπηλιά - Δυο Βουνά - Ελευθεροχώρι - Μουσταφάμπεη - Κομποτάδες - Κούβελος (Τραχίς) - Κουμαρίτσι - Κωσταλέξη - Ματάκια Δυο Βουνών - Νεβρόπολη - Παύλιανη - Προκοβενίκος - Σκληθράκι - Φρατζή
Με το Β.Δ 16/11/1874 πλέον αποτελεί Χειμερινή Έδρα του Δήμου Ηρακλεωτών. Σύμφωνα με το Β.Δ Τα Αλπόσπιτα είναι έδρα του Δήμου από 1 Οκτωβρίου έως 30 Απριλίου και από 1 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου έδρα είναι το Μοσχοχώρι.
Το 1911 με 1912 ο Δήμος Ηρακλειωτών Διαλύεται και στην συνέχεια αποτελεί έδρα του Ομώνυμου Δήμου Αλεποσπίτων ο οποίος περιλαμβάνει τα χωριά : Αλπόσπιτα ή Αλεπόσπιτα, Βαρδάτες Γοργοπόταμος, Καλύβια (Ν. Κρίκελο ) (1****). Ο Δήμος αυτός συνεχίζεται έως το 1940. (Προπαρασκευή Νόμου ΔΝΖ' έτος 1912) (2*)
Απ' το 1940 και μετά δημιουργείται η κοινότητα Αλεποσπίτων στην οποία ανήκει και ο νεοδημιουργημένος συνοικισμός Γοργοποτάμου.
Ο Συνοικισμός του Γοργοποτάμου, βρίσκεται στην παραποτάμια περιοχή του ποταμού Γοργοποτάμου και κάτω απ' την Ιστορική Γέφυρα είναι μεταγενέστερος και δημιουργήθηκε στην γεωγραφική περιοχή των Αλεποσπίτων από κατοίκους κυρίως των γύρω ορεινών χωριών. Οι πρώτοι κάτοικοι του Γοργοποτάμου ήταν οι εργαζόμενοι του Εργοστασίου Ασετιλίνης που άρχισε να λειτουργεί το 1907 δίπλα στο ποτάμι και έμεναν μαζί με τις οικογένειες τους στα "Καμαράκια", σπιτάκια 12 τμ περίπου που είχε κατασκευάσει το εργοστάσιο Ασετιλίνης για τους Εργαζομένους του. Ακολούθησαν και άλλες οικογένειες από τα Αλεπόσπιτα καθώς και από την γύρω περιοχή και έτσι σιγά σιγά δημιουργείται ο Συνοικισμός του Γοργοποτάμου.
Ιστορικά η πρώτη αναφορά στον συνοικισμό του Γοργοποταμου γίνεται το 1911 όταν δημιουργείται ο Δήμος Αλεποσπίτων. Η πρώτη επίσημη απογραφή που δείχνει ότι τα σπίτια γύρω από το ποτάμι αποτελούν πλέον οικισμό, είναι η απογραφή του 1928, στην οποία φαίνεται ότι ο οικισμός είχε 53 κατοίκους.
Με την κατασκευή της Τεχνικής λίμνης των κρεμαστών και από το 1960 έως το 1965, κάποιες από τις οικογένειες από την περιοχή Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας, που αποζημιώθηκαν και αναγκάστηκαν να φύγουν από την περιοχή, έρχονται και εγκαθίστανται στο χωριό. Αγοράζουν χωράφια και σπίτια, φέρνουν μαζί τους τα δικά τους ήθη και έθιμα και συμβάλουν σημαντικά στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη του χωριού.
Με το Π.Δ 379/28-6-1985 (ΦΕΚ Τ.Α 135/25-7-85) η κοινότητα Αλεποσπίτων μετονομάζεται σε κοινότητα Γοργοποτάμου και η ΄Εδρα παραμένει στα Αλεπόσπιτα.
Tο έτος 1999 με βάση το Νόμο 2539/97 η Κοινότητα Γοργοποτάμου αποτελούσε ένα από τα έντεκα Δημοτικά Διαμερίσματα (Βαρδάτες, Γοργοπόταμος, Δαμάστα, Δέλφινο, Δυο Βουνά, Ελευθεροχώρι, Ηράκλεια, Κουμαρίτσι, Μοσχοχώρι, Νέο Κρικέλο & Οίτη στο οποίο ανήκει και το χωριό του Σκαμνού) και είχε έδρα το μεγαλύτερο, το Δ.Δ Μοσχοχωρίου.
Από το 2011 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον Ν 3852 (ΦΕΚ 87/ τ.Α' /2010) - Πρόγραμμα Καλλικράτης - ο Γοργοπόταμος αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα της Δημοτικής Ενότητας Γοργοποτάμου του Δήμου Λαμίας.
Ποταμός Γοργοπόταμος
(Παλαιά ονομασία "Δύρας" )
Κατά την μυθολογία ανέβλυζε για να δώσει βοήθεια στον Ηρακλή που καιγόταν, « ...άλλος ποταμός τω όνομα κέεται Δύρας, τον βοηθέοντα τω Ηρακλεί καιομένω λόγος εστί αναφανήναι» (3***). Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί ότι σε απόσταση 20 περίπου Σταδίων ( 3,5 χιλιόμετρα ) έρεεν άλλος ποταμός ονομαζόμενος ΔΥΡΑΣ ο οποίος εχύνετο απ' ευθείας εις την Μήλιδος Θάλασσαν ( Μαλιακός Κόλπος ). (3****)
Στην θέση αυτή της Οίτης ο Ηρακλής αποφάσισε να τελειώσει την ζωή του, μη υποφέροντας το μαρτύριο στο οποίο τον υπέβαλε η σκληρή Δηιάνειρα, φορώντας του τον ποτισμένο με το αίμα του Κενταύρου Νέσσου, χιτώνα. Ο δηλητηριασμένος χιτώνας του ξέσκισε και του κατάκαιγε τις σάρκες. Μάζεψε λοιπόν ξύλα και παρακάλεσε τον αγαπημένο τους φίλο Φιλοκτήτη να ανάψει την φωτιά. Ο Φιλοκτήτης άναψε την φωτιά και ο ημίθεος αφού δώρισε στον φίλο του το τόξο με τα δηλητηριώδη βέλη του, τυλίχτηκε στις φλόγες.
Κατά την πρώτη εκδοχή του Μύθου, ο Δίας μη αντέχοντας να βλέπει τον γιο του να υποφέρει τον τύλιξε στα σύννεφα και τον ανέβασε στον Όλυμπο, όπου ο Ηρακλής παντρεύτηκε την όμορφη Ήβη την θεά της Νιότης.
Κατά μια άλλη εκδοχή ο Δίας έριξε τον κεραυνό του και στο σημείο που έπεσε ανέβλυσε ο Γοργοπόταμος (Δύρας) που Δρόσισε τον καιγόμενο Ήρωα
Ο Γοργοπόταμος πηγάζει από το Όρος Οίτη από δύο βραχίονες και εκβάλει στον Ποταμό Σπερχειό. Ο πρώτος βραχίονας πηγάζει από τα Πυρά του Ηρακλέως, σε υψόμετρο 2180 μ. περίπου. Ο Δεύτερος χαμηλότερα από το Βαλόρεμα ( θέση μεταξύ Γρεβενού και Καταβόθρας ). Συναντώνται στην θέση Καταβόθρα και χάνονται μέσα στους βράχους, για να εμφανιστούν ξανά στην μεγάλη και ανεξερεύνητη χαράδρα της Οίτης (Σκασμένη) (4*).
Η κύτη του είναι βραχώδης, το νερό άφθονο και δροσερό. Κατά την κάθοδό του προς τον Σπερχειό, διέρχεται και από άλλες μικρότερες χαράδρες και σε δυο σημεία του σχηματίζονται υπόγεια τούνελ, όπου εξαφανίζεται, για να εμφανιστεί λίγο πιο κάτω.
Στην θέση «Καγκελογέφυρο» σχηματίζει πανέμορφους καταρράκτες τους οποίους επισκέπτονται καθημερινά πολλοί περιηγητές για να απολαύσουν την φυσική τους ομορφιά, καθώς και την δροσιά κατά τους θερινούς μήνες.
Στην περιοχή "Λίθνος" υπάρχουν πολλές πηγές απ' όπου αρδεύεται το χωριό, ενώ ιδιαίτερης ομορφιάς είναι το πλατανόδασος εκεί. Είναι γνωστό δε ότι η περιοχή του Φαραγγιού του Γοργοποτάμου αποτελεί καταφύγιο του αγριοκάτσικου της Οίτης.
Από τον Γοργοποτάμου υδρεύεται η πόλη της Λαμίας. Οι πηγές του είναι ένας υδροβιότοπος, μια περιοχή ανεκτίμητης αξίας. Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένης ως σημαντικού κάλους με τι πηγές και τις λίμνες, τους καταρράκτες, την χλωρίδα και την πανίδα. Οι πηγές του Γοργοποταμου εντάσσονται στο πρόγραμμα Natura 2000 όπως και όλη η κοιλάδα του Σπερχειού.
Με την δύναμη του νερού λειτουργούσε στο παρελθόν και εργοστάσιο Ασετιλίνης.
gorgopotamosvillage.gr/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου